woensdag 23 mei 2018

The robots are coming!

Wat kunnen we van robots verwachten? En waarom houden robots mij toch zo bezig? Voor een midlifecrisis ben ik nog te jong en het dertigersdilemma heb ik net overleefd. Misschien komt het omdat ik vader ben geworden en daarom het kind weer in mij naar boven komt. Dat zou heel goed kunnen, maar er is ook wel wat aan de hand in de wereld. Een aantal technologische doorbraken zorgt ervoor dat wat wij eerst als sciencefiction zagen nu gewoon realiteit geworden is. Kunstmatige intelligentie doet in verbluffend tempo zijn intrede in de moderne technologie. Gezichtsherkenning in Facebook en Photoshop, spraakherkenning met Siri op iPhone, automatisch vertalen door Google Translate, zelfrijdende auto’s van Google en inmiddels de hele auto-industrie en dan die robots in de zorg en cobots in de maakindustrie en intra-logistiek.

Vierde Industriële Revolutie

Er is van alles gaande en mijn gevoel zegt dat we aan de vooravond staan van een nieuwe periode. Nog niet eens bekomen van de Derde Industriële Revolutie dient zich daar ineens al de Vierde aan. In de Vierde Industriële Revolutie spelen de digitale revolutie en de opkomst van internet een belangrijke rol. Dit wordt ook wel Internet of Things of Internet of Everything genoemd. Deze technologie introduceert een service mentaliteit in de industrie, zoals we dat in de afgelopen jaren al hebben meegemaakt door de opkomst van smartphones en apps. Daarnaast zullen machines, goederen en onderdelen onderling met elkaar gaan communiceren over planning, bewerkingen die moeten worden ondergaan en grondstoffen die nodig zijn. Dit noemen we smart-industry.

Schrikbeeld

In mijn werk als onderwijsadviseur kijk ik met veel ongeduld naar het onderwijs. Ik heb het schrikbeeld dat het onderwijs ergens halverwege de derde revolutie is blijven steken. Internet op scholen is geen gemeengoed, smartphones worden geweigerd in de klas, digiborden worden niet effectief ingezet en leerlingen hebben weinig toegang tot computers en devices. Bijna 300.000 studenten op het mbo, hbo en wo volgen nog opleidingen die hen voorbereiden op werk dat potentieel op korte termijn door robots gedaan kan worden, blijkt uit een analyse van accountants- en advieskantoor Deloitte.



Smart Robotics

Recentelijk ben ik betrokken geraakt bij de Robotacademie van Smart Robotics in Best. Smart Robotics, het uitzendbureau voor robots, ontwikkelt en detacheert robots die eenvoudig kunnen worden aangepast om een nieuwe opdracht uit te voeren. Met deze flexibel inzetbare robots maakt Smart Robotics een grote stap vooruit t.o.v. de klassieke manier van automatisering, die vooral uitblinkt in het uitvoeren van één specifieke taak. Voor de Robotacademie ontwikkel ik trainingen en lesmaterialen. De training wordt ontwikkeld voor productiemedewerkers die binnen een jaar gaan samenwerken met een robot. De training kan ook onderdeel zijn van een nieuw te ontwikkelen curriculum in het MBO. Smart Robotics en KPC Groep gaan samen contacten leggen in het beroepsonderwijs om roboticalessen te integreren in het curriculum van nieuwe opleidingen. Verder zijn verbindingen in de maak met het HBO en universiteiten. Robotica biedt ook voor het primair en voortgezet onderwijs grote kansen en mogelijkheden.

Het jonge kind

Als lid van de oudercommissie van de kinderopvangorganisatie van mijn zoontje, zie ik in dat in de kinderopvang en het primair onderwijs activiteiten op het gebied van techniek nog onvoldoende uit de verf komen. Een gemiste kans, want vooral op jonge leeftijd zijn kinderen warm te maken voor wetenschap en techniek. Al op zeer jonge leeftijd zijn kinderen geïnteresseerd in de wereld om hen heen. Kinderen zijn goed in logisch denken en zijn van nature nieuwsgierig. Ze zien en horen alles en willen alles weten. Ik zie volop kansen om met 21e eeuwse vaardigheden aan de slag te gaan in het onderwijs. Via computational thinking, op een creatieve manier problemen oplossen, via programmeerlessen om uiteindelijk een robot te gebruiken om een idee te realiseren.

Frankenstein-complex

De opvattingen over robots zijn erg verdeeld. Ook bij mij thuis. Tijdens het kijken van mijn wekelijkse programma de VPRO-reisserie Robo sapiens waarin Jelle Brandt Corstius onderzoekt hoe robots en kunstmatige intelligentie ons leven gaan veranderen, gaat mijn vrouw halverwege de uitzending vaak wat anders gaan doen. De technologische ontwikkelingen gaan haar te snel zonder dat er goed naar de gevolgen worden gekeken, hierover het gesprek wordt gevoerd en we met elkaar afspraken maken hoe we robots inzetten. En kijken welke keuzes robots mogen maken, zoals keuzes die zelfrijdende auto’s voor ons gaan maken. Die gaan in het ergste geval tussen leven en dood van de bestuurder en andere weggebruikers (voetgangers, fietsers en spelende kinderen).

Veel mensen zien vooral de negatieve kant van robots, ook omdat hiervoor veel aandacht is in de media. Het gaat dan over seksrobots, robots die ingezet worden voor militaire doeleinden, robots die onze banen inpikken en zorgen voor werkeloosheid, tot zelfs de gedachte dat robots het einde van de mens zullen betekenen, een soort Robopocalypse.  Dit laatste is ook wel bekend onder de naam Frankenstein complex (de angst dat kunstmatige intelligentie zich tegen de mens zal keren).

Paradox van Moravec

Zullen robots ooit de mens volledig gaan vervangen, laat staan de macht over ons overnemen? Ik vertrouw voorlopig nog wel op de Paradox van Moravec: wat voor mensen makkelijk is, is voor robots vaak heel moeilijk en andersom. Kunstmatige intelligentie heeft duizenden afbeeldingen van katten nodig in een database om op andere foto’s katten te kunnen herkennen. Nu de kerstboom weer staat herkent mijn zoontje overal kerstbomen, in alle verschijningsvormen tot aan de meest abstracte uitwerking.

Rechterhersenhelft

We kunnen een robot leren schaken, maar hoe leer je een robot wanneer hij welke emoties moet tonen? Een aantal taken van de mens kunnen we goed verklaren en we weten hoe we deze in programmeertaal kunnen ontsluiten. Deze taken zien we ook snel overgenomen worden door robots. Mensen hebben een rechterhersenhelft, computers niet. Het is belangrijk dat leerlingen deze rechterkant sterk ontwikkelen tijdens hun eerste levensjaren en op school. Computers zullen de mens niet snel verslaan in passie, creativiteit en empathie. Zoals onze beide hersenhelften samenwerken bij de mens, zo zouden ook robot en mens kunnen gaan samenwerken.

Verwachtingen

Zet in het onderwijs vooral in op de kennis hoe computersystemen en kunstmatige intelligentie werken en zet in op de vaardigheden die ons onderscheiden van robots: creativiteit, probleemoplossend vermogen, systeemdenken, het vermogen te blijven leren en veranderen en het vermogen om te bedenken wat mensen willen. De toekomst is aan de mensen die het beste met robots kunnen samenwerken en hen slimmer kunnen maken. Tot slot: robot en mens samen zijn veel efficiënter dan ieder afzonderlijk. Robots werken volgens verwachting, mensen kunnen verwachtingen overtreffen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten