Welke inzichten hebben de weken afstandsonderwijs ons gebracht?

Ongeveer zes weken lang hebben we onderwijs op afstand verzorgd. Dat kostte veel creativiteit, energie en aanpassingsvermogen. Maar het heeft ook het nodige opgeleverd. Afgelopen weken ben ik met bestuurders, schooldirecteuren, leerkrachten en leerlingen in gesprek gegaan om deze periode te evalueren en samen verder te kijken naar ons toekomstig onderwijs.

Handige instructievideo’s

Bij leerlingen hoor ik terug hoe prettig zij het vonden om zelf hun dagen in te plannen. Natuurlijk moesten ze in deze planning rekening houden met werkzaamheden van ouders en deelden ze soms de laptop met broertje of zusje. Een leerling: “Mijn juf maakte hele leuke en leerzame instructiefilmpjes of zette filmpjes van YouTube klaar in Teams. Dat vond ik superhandig! Wanneer ik aan een opdracht ging werken dan kon ik van te voren nog even het instructiefilmpje kijken. Wanneer ik het moeilijk vond of wanneer ik mij niet goed kon concentreren, kon ik, als ik dat wilde, het filmpje op een ander moment nog een keer kijken!”

Nu de scholen weer open zijn krijgen de leerlingen op de meeste scholen om de dag les. Een leerkracht: “Om er voor te zorgen dat de leerlingen morgen in staat zijn thuis aan de opdrachten te werken, geef ik vandaag zoveel mogelijk alle klassikale instructies.” Uit de reactie van de leerling werden juist die instructiefimpjes zo erg gewaardeerd. Veel leerkrachten vinden het opnemen van instructiefilmpjes lastig, soms eng en een hoop gedoe. Het bewerken, verzamelen en klaarzetten kost veel tijd. “Deze tijd hebben we nu niet, omdat we nu de onderwijsachterstanden die mogelijk zijn ontstaan moeten inhalen.”

Vooruit kijken

Schooldirecteuren en bestuurders kijken graag vooruit. Naast vragen over het borgen van verworvenheden, leren van wat we gedaan hebben en stel dat er in het najaar een tweede uitbraak komt, zoeken zij nog altijd naar de oplossing voor het lerarentekort. Een bestuurder: “Voor de coronacrisis konden scholen al nauwelijks voorzien in vervanging van afwezige leerkrachten. Hoe kun je afstandsonderwijs in de toekomst als alternatief organiseren bij afwezigheid van één of meerder leerkrachten?”

Het was een bijzondere en helaas voor sommigen heftige en angstige tijd, maar op onderwijsgebied in combinatie met de inzet van ICT een hele interessante periode om op terug te kijken en van te leren. Uit gesprekken komt naar voren dat iedereen vanuit zijn/haar rol en perspectief terugblikt en dus andere ervaringen heeft en mogelijkheden ziet. Door deze inzichten te bundelen en hierover met elkaar in gesprek te gaan kan ons toekomstig onderwijs alleen maar beter worden.

Wat is mijn rol en toegevoegde waarde bij digitale geletterdheid?

De werkgroep van Curriculum.nu heeft een visie op het vakgebied Digitale Geletterdheid geformuleerd. Kort gezegd komt deze erop neer dat digitale geletterdheid in elk leergebied aan de orde moeten komen. Zodat leerlingen zelfstandig en zelfbewust om kunnen gaan met digitale technologie in een gedigitaliseerde en digitaliserende samenleving.

Veel leerkrachten stellen zich nu de vraag:

 “Wat is mijn rol en toegevoegde waarde met betrekking tot digitale geletterdheid?”

Martijn Hermsen is onderwijsadviseur en helpt leerkrachten om te gaan met nieuwe technologieën. In zijn trainingen laat hij het gemak en de eenvoud hiervan zien én hoe je een nieuwe toepassing kunt inzetten in de klas. Martijn: “Onlangs gaf ik een training Google G Suite voor leerkrachten van een basisschool. We gingen aan de slag met drie applicaties van Google: formulieren (Forms), tekenen (Draw) en Google Sites. De niveauverschillen binnen het lerarenteam verdwenen als sneeuw voor de zon gedurende de training. Deze programma’s zijn namelijk zo makkelijk en intuïtief, dat iedereen hiermee kan werken. Mits natuurlijk de basis ict-vaardigheden op peil zijn.”

Durven loslaten

Al snel waren alle cursisten het er over eens: ‘Dit is hartstikke leuk voor onze leerlingen. We kunnen ze nu een echte website laten maken over een bepaald thema of onderwerp.’ Martijn: “De leerkrachten waren er ook van overtuigd dat leerlingen dit beter kunnen dan zij. Dan kom je op het volgende punt: durven loslaten, en erkennen dat kinderen zo vertrouwd zijn met technologie dat ze veel sneller en effectiever nieuwe ontwikkelingen oppakken dan jij. Als leerkracht krijg je een andere rol: die van coach. Dat is wennen, want deze rol stelt andere eisen aan je werk voor de klas.”

De nieuwe rol van de leerkracht ziet er zo uit:

• Je begeleidt het leerproces van kinderen, waarbij je technologische kennis best bij je leerlingen mag ophalen.
• Je bewaakt de kwaliteit van het onderwijs en geeft kinderen ruimte om hun talenten te ontdekken.
• Je plaatst ontwikkelingen in de juiste context.
• Je stuurt vooral op de ontwikkeling van probleemoplossend vermogen. samenwerken, sociale vaardigheden en communicatie.